وضو گرفتن جنب قبل از خواب

آداب شب حجله (۱۱)  

وضو گرفتن جنب قبل از خواب 

نباید زن و شوهر در هنگام جنابت تا وقتی که وضو نگرفته اند بخوابند، زیرا در این مورد احادیث زیادی آمده است:

1- از عایشه رضی الله عنها روایت است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم هنگامی که جنب بودند و می خواستند چیزی را تناول نمایند ویا اینکه بخوابند، استنجا زده وهمانند وضوی نماز،وضومی گرفتند(۱)

2-از ابن عمر رضی الله عنه روایت است که عمررضی الله عنه  به رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم گفتند: ای رسول خدا، آیا یکی از ماها می تواند جنب بخوابد؟ پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: آری، وقتیکه وضو بگیرد و در روایتی دیگر آمده که: وضو بگیر و آله تناسلی ات را بشور و سپس بخواب. و نیز در روایتی دیگر آمده که: آری باید وضو گرفته سپس بخوابد و هر وقت خواست بعداً غسل نماید و در روایت دیگری چنین آمده که: آری و اگر می خواهد وضو بگیرد(۲)

3- از عمار پسر یاسر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم  فرمودند: سه نفراند که فرشته ها به آنها نزدیک نمی شوند 1-کافر 2- کسی که عطر زعفرانی استفاده نماید 3- جنب مگر اینکه وضو بگیرد (۳)

ولی این وضو برای جنب واجب نیست بلکه مستحب موکده است بنا بر حدیثی که عمررضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم پرسیدند آیا یکی از ما در حال جنابت بخواب پیامبر فرمودند آری و اگر می خواهد وضوء بگیرد. (۴)

و این مطلب را حدیث عایشه رضی الله عنها نیز تایید می کند که ایشان فرمودند: رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم بدون اینکه دست به آب بزنند جنب می خوابیدند، سپس بیدار شده و غسل می نمودند. (۵) 

و در روایتی دیگر از عایشه رضی الله عنها آمده است که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم شب را جنب می گذراندند تا اینکه بلال آمده و ایشانرا برای نماز بیدار می کردند، سپس بلند شده و غسل می نمودند و من فروریختن آب از سرشان را مشاهده می نمودم، سپس به نماز می رفتند و من صدایشان را در نماز صبح می شنیدم و بعد آنروز را روزه می گرفتند یکی از راویان به نام مطرف می گوید که از استادم عامر پرسیدم: آیا این موضوع در رمضان بوده؟ گفت: آری، البته در رمضان و غیر آن فرقی نمی کند.(۶)

ولی این نیز جائز است که زن و شوهر جنب گاهی بجای وضو تیمم نمایند بنا بر حدیث عایشه رضی الله عنها که می گوید: رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم چون جنب می شد و می خواست بخوابد، وضو می گرفت و یا تیمم می نمود.(۷)

ولی اگر زن و شوهر قبل از خواب غسل نمایند، بهتر است بنا بر حدیثی که عبدالله بن قیس رضی الله عنه روایت می نماید که: از عایشه رضی الله عنها پرسیدم وقتی رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم جنب می شدند آیا قبل از خواب غسل می نمودند و یا خوابیده و چون بیدار می شدند غسل می نمودند؟ عایشه رضی الله عنها فرمودند: هر دو کار را انجام می دادند گاهی غسل نموده می خوابیدند و گاهی وضو گرفته و بعداً می خوابیدند، گفتم ستایش خداوند که در این امر گنجایش قرار داده است(۸)

---

 (۱) این حدیث را بخاری، مسلم، ابوعوانه در کتب صحاحشان روایت نموده اند وبنده (آلبانی) نیز در کتاب صحیح سنن ابی داوود  شماره 218 تخریج نموده ام.

(۲) این حدیث را ائمه ثلاثه در کتب صحاحشان روایت نموده اند و ابن عساکر 13/223/2 روایت نموده- روایت دومی را ابوداوودبا سند صحیح ذکر کرده چنانکه بنده (آلبانی) در صحیح ابی داوود شماره 217 بیان نمودم و روایت سومی را مسلم ابوعوانه و بیهقی 1/210 روایت نموده اند و روایت آخری را ابن خزیمه و ابن حبان در کتب صحاحشان روایت نموده اند چنانکه در التلخیص 2/156 نیز ذکر شده است و این دلالت دارد که این وضو واجب نیست و رای جمهور علماء نیز همین است

(۳) این حدیث حسن است، و ابوداوود در سننش 2/192-193 با دو سند روایت کرده است و احمد و طحاوی و بیهقی با یک سند رویات نموده اند ترمذی و بعضی دیگر علماء اینرا صحیح قرار داده اند ولی از اشکال خالی نیست چنانکه بنده (آلبانی) در کتابم ضعیف سنن ابی داوود شماره 29 ذکر نمودم ولی متنی که در اینجا ذکر شده دو شاهد دارد که هیثمی در المجموع 5/156 ذکر نموده است بهمین خاطر این حدیث را حسن قرار داده ام و یکی از آنها را طبرانی در الکبیر 3/143/2 از ابن عباس روایت نموده است.

 (۴) این حدیث را ابن حبان در صحیح خویش 233 از ابن خزیمه روایت نموده اصل این حدیث در صحیحین ذکر شده است.

 (۵) این حدیث را ابن ابی شیبه 1/45/1 و اصحاب سنن بجز نسائی روایت نمودند ولی نسائی در العشره 79-80 و طحاوی طیالسی احمد و بغوی در تحت حدیث علی بن الجعد 9/85/1 و 11/114/2 و ابویعلی در مسندش 224/2 و بیهقی و حاکم روایت نموده اند و این دو بزرگوار این حدیث را صحیح قرار داده و می گویند این حدیث صحیح است و من در صحیح ابی داوود تحت شماره 223 بیان نمودم.

(۶) این حدیث را ابن ابی شیبه از روایت شعبی از مسروق 2/173/2 روایت نموده و سند آن نیز صحیح است و احمد 6/101و254 و ابویعلی در مسندش 224/1 نیز روایت نموده اند.

(۷) این حدیث را بیهقی از طریق عثام بن علی عن هشام عن ابیه عن عایشه 1/200 روایت نموده است و حافظ در الفتح 1/313 گفته است که سند این حدیث حسن است و بنده (آلبانی) می گویم که ابن ابی شیبه 1/48/1 از عایشه موقوفا روایت نموده که سند آن نیز صحیح است.

 (۸) این حدیث را مسلم  1/171 و ابوعوانه 1/278 و احمد 6/73و149 روایت نموده اند.