حـــــــــــــــــکم عـــــــــــــــــزل چیست؟

                 آداب شب حجله (16)   

                  حـــــــــــــکم عـــــــــــــــزل  

برای شوهر جائز است که عزل نماید (۱)یعنی آب منی خود را بیرون از رحم زن بریزد و در این باره احادیث متعددی وارد شده است:

1- از جابررضی الله عنه روایت است: که ما عزل می کردیم و قرآن نازل می شد و در روایتی دیگر آمده که: ما در زمان رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم عزل می کردیم، خبر این کار به رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم رسید ولی ایشان ما را از این کار ممانعت نکردند.(۲) 

2- از ابو سعدی خدری رضی الله عنه روایت است که فردی به حضور رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آمد و گفت: من کنیزی دارم و از او عزل می کنم و آنچه را هر مرد می خواهد، خواهانم (یعنی: برآوردن شهوت) و یهودیان گمان می کنند که عزل نمودن، زنده به گور کردن کوچک است پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: یهودیان دروغ می گویند، یهودیان دروغ می گویند، زیرا اگر خداوند بخواهد نفسی را خلق نماید کسی نمی تواند جلوی تصرفش را بگیرد.(۳) 

3- از جابر رضی الله عنه روایت است که فردی بحضور رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آمد و گفت: من کنیزی دارم که خدمت ما را انجام داده و نخلستان ما را آب می دهد و من با او مقاربت و نزدیکی می کنم و دوست ندارم که حامله گردد، رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اگر می خواهی از او عزل کن ولی آنچه برای او مقدر باشد همان خواهد شد، چند وقت بعد آن فرد آمد و گفت که کنیز حامله شده پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم  به او گفت: گفتم که آنچه برای او مقدر باشد همان خواهد شد.(۴)

ولی به دلایل ذیل ترک عزل بهتر است:

1- زیرا در عزل بنا بر عدم ارضاء جنسی به زن ضرر می رسد(۵)و اگر زن بدان راضی نیز باشد باز علل و موانع دیگری وجود دارد که از قرار ذیل می باشد:

2- زیرا با عزل بعضی از مقاصد نکاح که همان ازدیاد امت پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم باشد، فوت می گردد، زیرا پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند: زنان دوستدار و زایا را ازدواج نمایید، زیرا من با زیاد بودن شما بر امتیان دیگر غالب می آیم.(۶)

و به همین خاطر چون از پیامبر دربارة عزل سوال شد: از آن به «وأدالخفی» تعبیر نمودند و فرمودند که این عمل مخفیانه بگور کردن بچه است. (۷)و بنا بر همین علت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در حدیث ابوسعید خدری رضی الله عنه اشاره نمودند که ترک عزل اولی است، ابوسعید می گوید: درباره عزل نزد پیامبر صحبت شد، پیامبر فرمودند: چرا یکی از شما این کار را انجام می دهد؟ ولی نگفتند که این را هیچ کدام از شما انجام ندهد، زیرا هیچ ذاتی نیست که خلقتش مقدر باشد مگر اینکه خداوند آنرا خلق می نماید و در روایتی دیگر آمده که سه بار گفتند: آیا شما این کار را انجام می دهید؟ و در حالیکه هیچ نفسی نیست که خلقتش تا روز قیامت مقدر باشد، مگر اینکه بوجود خواهد آمد.(۸)

---

(۱) ولی مترجم گوید عزل کردن و آب منی را بیرون از رحم زن ریختن جائز نیست بنابر دلائلی که خود نویسنده در پایان این بحث ذکر می کند و اما دلائلی که در اول بحث ذکر نموده یا قول صحابه مخالف با حدیث پیامبر است و یا اینکه در این مورد صریح نیست و بلکه اشاره به این مطلب دارد که عزل کار بیهوده ای است که یک مسلمان نباید آنرا انجام دهد.

(۲) این حدیث را بخاری 9/250 و مسلم که روایت دوم از اوست 4/160 و نسائی در العشره 82/1 و ترمذی 2/193 روایت نمودند و ترمذی آنرا صحیح قرار داده و بغوی در تحت حدیث علی بن جعد 8/76/2 روایت نموده است.

(۳) این حدیث را نسائی در العشره 81/1-2و نیز ابوداوود 1/238 و طحاوی در المشکل 2/371 و ترمذی 2/193 و احمد 3،33،51 و 53 با سند صحیح روایت نمودند و این حدیث شاهدی دارد از روایت ابوهریرهt که ابویعلی 274/1 و بیهقی 7/230 با سند حسن روایت نموده اند.

(۴) این حدیث را امام مسلم 4/160 و ابوداوود 1/339 و بیهقی 7/229 و احمد 3/312/386 روایت نموده اند.

 (۵) این مطلب را حافظ ابن حجر عسقلانی در فتح الباری شرح بخاری ذکر نموده است.

(۶) این حدیث صحیح بوده وابوداوود1/320 و نسائی 2/71 و المحاملی در الامالی شماره 21 از حدیث معقل بن یسار روایت نمودند و حاکم 2/162 اینرا صحیح قرار داده و ذهبی تاییدش نموده و احمد 3/158 و سعید بن منصور و طبرانی در الاوسط  و در زوائدش 162/1 و بیهقی 7/81 از حدیث انس و ابن حبان 1228 روایت کرده و صحیح قرار داده است.

(۷) این حدیث را مسلم 4/161 و طحاوی در المشکل 2/370-371 و احمد 6-361و434 و بیهقی 7/231 از جذامه بنت وهب روایت نموده اند. در اینجا مناسب است این مطلب را ذکر نمائیم که این حدیث که می گوید عزل «زنده به گور کردن کوچک است» با حدیثی که پیامبر در آن یهودیان را نسبت به نظریه شان که می گفتند: عزل مووده صغری است. تکذیب می کند، تعارضی نیست، زیرا یهود عقیده داشتند که با این طریق می توان جلوی بچه دار شدن را گرفت و این یک نوع مووده صغری است پیامبر آنها را تکذیب نموده فرمودند که اگر خداوند بخواهد نفسی را خلق نماید کسی نمی تواند جلوی تصرفش را بگیرد ولی از اینکه فرد عزل کننده به نیت اینکه خانمش حامله نشود عزل می کند این یک نوع شباهت به زنده بگور کردن بچه ها دارد لذا پیامبر از آن به وأد خفی یاد کرده است زیرا فرد عزل کننده و فردی که بچه را زنده بگور می کند در نیت نداشتن بچه یکی اند.

(۸) این هر دو روایت را مسلم 4/158و159 روایت نموده است و نسائی در العشره 82/1 و ابن مذره در التوحید 60/2 روایت اولی را روایت نمودند و بخاری 9/251-252 روایت دومی را روایت نموده است.