چند توصیه برای زن و شوهر

آداب شب حجله (۴۰)  

چند توصیه برای زن و شوهر 

در پایان همسران را به چند مورد توصیه می نمایم:

1- هر دو همسر یک دیگر را به اطاعت و پیروی از الله  تبارک و تعالی و احکام ثابت در قرآن و سنت نصیحت و توصیه نمایند و تقلید ازکسی، یا عرف و عادتی که در میان مردم رواج یافته و یا مذهبی را بر کتاب الله و سنت ترجیح ندهند. خداوند عزوجل می فرمایند: (وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِینًا) [ احزاب : 36 ]

«هیچ زن و مرد مومنی در کاری که خدا و رسولش داوری کرده باشد اختیاری از خودشان ندارند، هر کس هم از دستور خدا و رسولش سرپیچی نماید گرفتار گمراهی کاملاً آشکار گشته است.»

2- بر هر دوی آنها لازم است که حقوق یکدیگر را همانگونه که خداوند بر آنها فرض نموده رعایت نمایند، بعنوان مثال نباید زن در تمام کارها با مرد مساوی باشد و مرد نباید نسبت به آنچه که خداوند به او فضل و کرم نموده و او را بر زن سرپرستی و ریاست داده سوء استفاده نماید و بر او ظلم کند و به ناحق کتکش بزند.

الله عزوجل می فرماید: (....وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ ) [ بقره : 228 ]

«برای زنان حقوق و واجباتی است که باید شوهران ادا کنند همانگونه که بر آنان حقوق و واجباتی است که باید همسران ادا کنند و خداوند غالب و با حکمت است.»

و نیز الله می فرماید: (الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَیْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَاللَّاتِی تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَکُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبِیلًا إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیًّا کَبِیرًا ) [ نساء : 34 ]

«مردان بر زنان سرپرستند بدین خاطر که خداوند بعضی را بر بعضی فضیلت داده است و بدان دلیل که مردان از اموال خویش خرج می کنند پس زنان صالحه آنانی اند که فرمان بردارند و در نبود شوهر نگهبانان چیزهایی اند که خداوند به حفظ آنها دستور داده است و زنانی که از سرکشی و سرپیچی آنان بیم دارید، پند و اندرزشان دهید و از همبستری با آنان خود داری کنید و بستر خویش را جدا سازید و آنان را کتک بزنید پس اگر از شما اطاعت کردند راهی دیگر برایشان نجویید، بی گمان خداوند بلند مرتبه و بزرگ است.»

و از معاویه بن حیده رضی الله عنه روایت است که ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم پرسید: ای رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم حق همسر بر ما چیست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اینکه او را خوراک دهی هر گاه که خوراک خوردی و به او لباس بپوشی چون لباس پوشیدی و به او نگو که خداوند چهره ات را زشت گرداند و او را نزن. و او را جز در خانه ترک نکن زیرا شما همسران با یکدیگر جماع می کنید و کاری نکنید مگر آنچه جائز است.(۱) و نیز رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: افراد عادل روز قیامت بر منبرهایی از نور و در سمت راست خداوند رحمان قرار می گیرند پرچه هر دو دست خداوند رحمان راست است، آنانی که در حکم و داوری با خانواده وزیر دستان عدل و انصاف می نمایند.(۲)

زمانیکه هر دو همسر از حقوق یکدیگر آگاه شده و آنها را رعایت نمایند، خداوند زندگی نیک و با سعادتی را تا پایان عمرشان به آنها عنایت می فرماید زیرا خداوند فرموده است: (مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ) [ نحل : 97 ]

«هر مرد و زن مومنی که عمل صالح انجام دهد او را با زندگی پاک زنده نگه خواهیم داشت و به آنها اجر و مزدی بهتر از آنچه که انجام دادند خواهیم داد.»

3- بر زن ضروری و واجب است که بطور ویژه از دستورات شوهرش در حد توانش ، پیروی نماید زیرا این از اموری است که خداوند مردان را بر زنان ترجیح داده است چنانکه در دو آیه گذشته (الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ(Ï و ( لِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ (این مطلب بیان شده است.

و احادیث صحیح زیادی در تأکید این مطلب آمده است و به وضوح بیانگر این مطلب است که زن در صورت اطاعت و یا نافرمانی از شوهرش مستحق چه خواهد شد، در اینجا آوردن و متذکر شدن بعضی از آنها را ضروری می دانم شاید نصیحتی برای زنان دوران ما باشد زیرا خداوند متعال می فرماید:

(و ذکر فان الذکری تنفع المومنین ) یادآوری نما زیرا یادآوری برای مؤمنین نفع می رساند.

1- پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند: جائز نیست که زنی علاوه از رمضان در حالیکه شوهرش موجود است بدون اجازه وی روزه بگیرد، همانگونه که نباید کسی را بدون اجازه وی به منزلش راه دهد.(۳)

2- رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند: اگر شوهری همسرش را برای همبستری فراخواند و او نیامد و شوهر شب را با ناراحتی گذراند، فرشته ها تا به صبح بر او لعنت می فرستند. و در روایتی دیگر آمده: تا اینکه زن بازگردد. و در روایت دیگری آمده تا اینکه شوهر از وی راضی گردد.(۴)

3- رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سوگند بذاتی که جان محمد در قبضه اوست زن تا حق شوهرش را ادا نکند نمی تواند حق پروردگارش را اداء نماید و اگر شوهر از او در خواست همبستری نمود و او بر کجاوه شتر سوار بود نباید از این خواسته اش روگردانی نماید(۵).

4- پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هیچ زنی در دنیا همسرش را آزار و اذیت نمی نماید مگر اینکه همسر دیگرش که از حورالعین است می گوید: خدا ترا بکشد او را آزار نده همانا او مهمانی است بنزد تو و به زودی از تو جدا شده و نزد ما خواهد آمد.(۶)

5- از حصین بن محصن رضی الله عنه روایت است که می فرماید: عمه ام به من گفت: که برای کاری نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم رفتم، گفتند: این کیست آیا متاهل است؟ گفتم: آری، فرمودند: رفتارت با شوهرت چگونه است؟ گفتم کوتاهی نمی کنم مگر آنجایی که قدرت و توانش را نداشته باشم پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: متوجه باش در کجا و در چه مرحله ای با او قرار داری همانا او بهشت و دوزخ تو است.(۷)

6-رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: اگر زنی نمازهای پنجگانه اش را ادا، شرمگاهش را حفاظت و از شوهرش اطاعت و فرمانبرداری نماید از هر دروازه بهشت که بخواهد داخل خواهد گشت.(۸)

---

 (۱) این حدیث را ابوداوود 1/334 و حاکم 2/187-188 و احمد 5/3/و5 با سند حسن روایت نمودند حاکم گفته که این حدیث صحیح است و ذهبی نیز تاییدش نموده و بغوی نیز این روایت را در شرح السنه روایت نموده است و مقصود جمله اخیر حدیث همان ترک همبستری و زدن زنان سرکش و نافرمان است.

 (۲) این حدیث را مسلم 6/7 و حسین مروزی در زوائد الزهد این مبارک 120/2 از الکواکب ابن عروه الحنبلی جلد شماره 878 و ابن منده در التوحید 94/1 روایت نموده اند و ابن منده گفته که این حدیث صحیح است.

(۳) این حدیث را بخاری 4/242/243 و مسلم 3/91 و ابوداوود 1/385 و دیگر محدثین روایت نموده اند.

(۴) این حدیث را بخاری 4/241 و مسلم 4/157 و دیگر محدثین روایت نموده اند.

(۵) این حدیث صحیح را ابن ماجه 1/570 و احمد 4/381 و دیگر محدثین روایت نموده اند.

(۶) این حدیث را ترمذی 2/208 و ابن ماجه 1/621 و دیگر محدثین روایت نموده اند.

(۷) این روایت را ابن ابی شیبه 7/47/1 و ابن سعد 8/459 و نسائی در عشره النساء و احمد 4/341 و دیگر محدثین روایت نموده اند

 (۸) این حدیث را طبرانی در الاوسط 169/2 و ابن حبان در صحیح خویش و احمد تحت شماره 1661 و دیگر محدثین روایت
نموده اند.